Cách phân biệt chùa, thiền viện, tu viện, tịnh thất, tịnh xá, tổ đình

Chùa là cơ sở hoạt động và truyền bá Phật giáo, là nơi tập trung sinh hoạt, tu hành và thuyết giảng đạo Phật của các Nhà sư, Tăng, Ni.
Mọi người kể cả tín đồ hay người không theo đạo đều có thể đến thăm viếng, nghe giảng kinh hay thực hành các nghi lễ Phật giáo. Ở một số nơi, chùa cũng là nơi cất giữ xá lị và chôn cất các vị Đại sư.

Chùa thì có lớn, vừa hoặc nhỏ, người đông hoặc ít nhưng Viện thì đa phần to lớn, quy mô, nhiều ban và có đông Tăng sỹ tu học.
Thiền viện là những “chùa lớn” chuyên tu thiền định. Những Thiền viện lớn có đến hàng ngàn Thiền sinh.

Tu viện là những viện chuyên tu, cũng được xếp vào loại “chùa lớn”. Danh xưng Tu viện tuy không nêu rõ lập trường tu tập của Tu viện ấy song ai cũng biết đó là một trung tâm tu học lớn, tu tập theo một tông phái nào đó như Thiền tông hoặc Tịnh độ tông v.v…

Tịnh xá có nghĩa là nơi tu tập thanh tịnh, hầu hết những cơ sở tôn giáo của hệ phái Phật giáo Khất sỹ đều mang tên tịnh xá. Tịnh xá cũng như chùa có đủ loại lớn nhỏ khác nhau.

Tịnh thất là nơi ở và chuyên tu của một hoặc vài hành giả với các đặc điểm nhỏ, vắng lặng và ẩn dật.

Tổ đình là những ngôi chùa Tổ, nơi bắt đầu của một pháp phái. Các chùa viện chi nhánh xuất phát từ một vị Tổ sư khai sáng, thành lập hệ thống sơn môn pháp phái, tôn xưng ngôi chùa của thầy tổ làm Tổ đình.