Nó mở đèn, lui cui xuống bếp mồi lửa bắt bình nước, mẹ nó dặn
sáng nào cũng phải nấu sẵn một ấm nước rồi đổ vào bình thủy trước khi ngoại nó
dậy. Nó không sợ dậy sớm, không sợ cái lạnh, không sợ cái vùng quê hẻo lánh mà
mỗi sáng sớm thức dậy nó còn nghe tiếng gà gáy , nó cũng chẳng sợ mấy con muỗi
cứ bay lòng vòng kêu o o mỗi khi trời nhá nhem tối hay những khi nó mắc cái
mùng lên xong là chúng nó như mấy cái máy bay trực thăng của địch lượn qua lượn
lại thay nhau công kích thành trì. …mà nó sợ nhất cái khâu nhen lửa nấu nước, nấu
ăn cho ngoại nó. Mỗi lần thấy nó vật vả với đống củi mẹ củi con, rồi khói cuộn
nghi nghút như mấy cái nhà sắp cháy hay mấy cái đống ung ngoài ruộng là Ngoại
nó lại chặc lưỡi , lắc đầu : “ dzậy sao lấy chồng được con?!”, rồi Ngoại nó đuổi
nó ra : “ thôi để quại nhúm cho”.
Haizzz, thử hỏi 24 năm làm người, có được mấy năm nó sống ở
cái vùng quê này. Ngảy trước, khi còn bé, hè nào nó cũng được về chơi với Ngoại
ít thì 1 tháng, nhiều thì 2 tháng. Lớn lên một tí nó phải chăm em, rồi học phổ
thông, rồi lên đại học,.. số lần về quê cứ thưa dần, thưa dần, mãi rồi nó cũng
chẳng nhớ nỗi lần cuối nó về quê thăm Ngoại là khi nào. Những lúc bảy-tám với bạn
ở quán ăn, shopping shop-bét ở mấy trung tâm mua sắm, thỉnh thoảng vào Bar với
mấy người học trên khóa đã thay cho cái thú vui thuở bé của nó mất rồi.
Ngày nhỏ nó thích theo Ngoại ra đồng gặt lúa. Cứ mỗi sáng chừng
3-4 giờ là nó dậy nấu cơm với Ngoại. Nó vẫn còn nhớ cái âm thanh lúc ấy, mọi thứ
xung quanh êm ắng, màu tối bao phủ bên ngoài, trong bếp ngọn lửa cứ nhấp nháy
nhấp nháy, thỉnh thoảng nghe tiếng củi nổ lụp bụp, cái nắp vun cứ nhảy lưng
tưng trên miệng nồi,mùi của khói,mùi nước cơm cứ xòng xọc chạy vào mũi.
Nó cũng thích Ngoại làm cào cào bằng lá dừa cho nó chơi. Hè
nó về đã qua mùa thả diều, vậy mà nó cứ nằn nặc đòi Ngoại làm diều cho nó. Rồi
Ngoại cũng đi chăt mấy cây trúc, chẻ cong vuốt nhọn, rồi dán giấy cột dây cho
nó. Lúc Ngoại làm xong con diều thì nó cũng chẳng còn thèm chơi nữa, nó đang
mãi đi hái mấy trái cò ke để chuẩn bị cho trận chiến “ thục ống ke ” với mấy thằng
con trai trong xóm. Ngoại cười :” con gái con lứa dì mà chơi mấy thứ đó con “,
rồi Ngoại bắt nó vô nhà, bắt nó leo lên ván ngủ trưa. Nó bắt Ngoại gãi đầu, nó
bắt Ngoại hát, nó bắt Ngoại quạt. . Ngoại vật vã với nó cả buổi trưa nó mới chịu
ngủ. Cái quạt cắt từ cái mo cau mà nó gọi là cái quat” ông Bờm” đã đưa nó vào
giấc ngủ trưa hè suốt những năm tháng tuổi thơ .
Tết đến, nó đòi mẹ cho về quê sớm. Nó thích tết ở quê. Tết ở
quê Ngoại nó hay gói bánh. Bánh ít, bánh tét. Mấy lần nó nấu bánh với Ngoại là
mấy lần phải thức cả đêm chụm lửa. Bánh chin, Ngoại gấp bánh ra mâm là y như rằng
thế nào cũng mất 1 – 2 cái. Ngoại nó còn làm mứt, mứt gừng, mứt dừa,..nhưng nó
thích mứt chuối. Nó thấy Ngoại cắt chuối ra phơi khô, phơi tới mấy ngày, rồi
Ngoại làm gì nữa không biết, mà tới hồi Ngoại nói “ ăn được gòi” là nó ngấu
nghiến nguyên cái mâm chuối làm Ngoại không kịp bỏ bịt đem cất. Ngoai nói: ‘-
ăn ít thôi để dành tết ăn nữa con” hoặc “ ăn ít để quại đem cho cậu 5, ông Mười
nữa con.” là nó ghét, mắc gì phải cho, để đó nó ăn cũng hết. Rồi nó lại cắm đầu
mà ăn. Ngoại xoa đầu nó “ chết gòi, ăn dữ dầy mai mốt ế gòi”, rồi Ngoại lại cười.
…
Tết, nó phụ Ngoại dọn nhà, dán lại cái vách cũ. Ngoại nấu hồ.
Ngoại nấu cái gì đó rồi múc ra bỏ vô xô. Cái thứ trắng trắng, trong trong, dẻo
dẻo. Ngoại ra vườn chặt tàu lá chuối, rọc bỏ lá chỉ lấy cái tàu, rồi Ngoại đập
dập đầu làm thành cây cọ. Ngoại quét cái tàu chuối vô cái xô hồ rồi tha lên
vách, xong lấy giấy báo mới dán lên. Nó không thèm đụng tới mấy tờ báo, nó chỉ
dán bằng mấy tấm lịch lớn có hình mấy chậu hoa thôi, nó nói mấy tờ báo xấu òm
nó để cho Ngoại dán. ….
Lớn lên nó ít về quê.Rồi nó không về nữa do bận học. Tốt
nghiệp phổ thông xong là nó sang Úc du học. Những kỹ niệm thời bé cũng chẳng
còn là mấy trong ký ức của nó. Cái mùa hè cuối cùng trước khi nó đi, nó có về
quê thăm Ngoại. Đợt đó chắc Ngoại giận nó lắm. Hồi nó học lớp 6 là mẹ đã đòi sửa
cái nhà lại cho Ngoại, Ngoại một hai không chịu. Ngoại nói nhà tranh vách đất
thì sao? Ngoại ở quen rồi, Ngoại không quen ở nhà tường. Mẹ giận Ngoại, mấy
tháng trời mẹ không về thăm. Tới mùa mít Ngoại nhờ người ở quê đem lên cho mấy
trái mít, mẹ không ăn, mẹ trả về. Ngoại ra bưu điện nhờ người gọi điện hỏi
thăm, mẹ không nói chuyện, Ngoại chỉ nói chuyện với ba và nó. Lần thứ 2 Ngoại gọi
lên cũng thế. Nhưng hôm đó sau khi nói chuyện với ba xong, Ngoại nói ba nhắn với
mẹ : “ mày nhắn con gái lớn dùm má là má nhờ người chặt cây ổi bên hông gòi,
nói nó có dề sửa nhà thì dề”. 2 hôm sau mẹ nó về quê. 1 tháng rưỡi sau Ngoại
nói có cái nhà mới khan trang gọi là nhất xóm. Nhưng ngặt nỗi dù mẹ có nói thế
nào thì nói Ngoại cũng không cho phá cái bếp . Ngoại nói muốn xây gì thì xây
nhưng giữ cái bếp lại cho Ngoại, Ngoại không quen xài bếp hiện đai, Ngoại sợ nó
nổ, Ngoại đốt bếp củi quen rồi. Mẹ nó đành nhương bộ như Ngoại nó nhượng bộ cho
mẹ nó xây nhà.
Lần đó nó về,ngày cuối cùng ở với Ngoại, táy máy thế nào mà
xém chút xíu nữa nó đốt nguyên căn bếp của Ngoại, nó chỉ cười xòa như chẳng có
gì, nó nói :”cháy cũng tốt, cháy rồi xây bếp mới xài sướng hơn, cái bếp quỉ này
hành hạ nó hổm rày” . Ngoại chẳng nói gì, nhưng mắt Ngoại buồn buồn. Nó thấy,
nhưng vô tình quên ngay. Nhưng cái ánh mắt đó của Ngoại hành hạ nó ray rứt suốt
6 năm trời nơi đất khách quê người. Nơi mà nó thèm ăn cơm với rau biền chấm nước
cá kho, ăn mắm chưng mắm sống,…mấy món mà Ngoại vẫn thường nhờ người gửi từ quê
lên cho nó, lần nào nó cũng giành ăn với con em.
Ngày nó bước xuống sân bay, nó hít hà cho đã cái không khí
quê hương khi mà trời vào 20 tết, cái không khí mà trong suốt 6 năm vì xót tiền
ba mẹ mà nó không dám bay đi bay về. Nó đang nghĩ xem nó sẽ đi đâu đầu tiên thì
mẹ nó gọi: “Ngoại bệnh, mẹ đang ở quê, có gì con về nhà thì gọi ba về ba mở cửa
cho con nha”. Mắt nó tự dưng cay cay, rồi mờ đục. Nó cũng chẳng kịp hỏi Ngoại
nó bệnh gì. Nó bắt chiếc taxi rồi kiu chở nó ra bến xe. Nó về với Ngoại.
Nó nghe có tiếng bước chân từ phía sau, nó biết Ngoại đã dậy.
Nó quay lại , cái dáng gầy gầy khom khom tay chống cây gậy , tay mon men bức tường,
Ngoại nó bước xuống bậc tam cấp rồi đi vô trong bếp. Nó hỏi:
- Ủa sao dậy sớm dậy Ngoại
- Xớm dì dờ này mà xớm con, nước xôi chưa?
- Chưa. Ngoại lên nhà trên đi, chừng nào nước sôi con chế
trà cho – nó vừa nói vừa đưa tay lên dụi 2 con mắt cay xè do khói bếp.
Ngoai nó kéo cái ghế ngồi xuống cạnh nó. Nó phải đỡ Ngoại mới
ngồi xuống được, chân Ngoại còn đau , mấy cái chứng đau khấp khớp của người
già. Ngoại sửa lại mấy cây củi, Ngoại cũng chỉ gác chồng gác chéo lên thôi mà lửa
đã cháy lên phừng phực. Ngoại nói :
- Học miết mà hổng chụm được hả con, dầy sao lấy chồng được.
Nó cười,
- Hổng lấy chồng được con về ở với Ngoại, Ngoại nuôi con
hen,
- Cha mày, Quại dà gòi, sao nuôi mày được, hồi nhỏ mày nói mốt
lớn làm kiếm tiền nuôi quại mà.
- Thôi giờ hổng làm, hổng lấy chồng nữa, ở dậy cho Ngoại
nuôi – nó vừa nói vừa xà xuống ôm quàng cổ Ngoại nó, gục đầu vào lưng Ngoại nó.
Ngoại nó cười.
- Chừng nào về Xài Gòn con?
- Chi ak Ngoại?
- Về lo dọn dẹp nhà ăn tết chứ chi, từ bữa dờ con ở đây ai dọn
dẹp ở trển. Dề đi để ba má con tụi nó trông
- Thôi. Tết nay con ở đây ăn tết, con dọn dẹp ở đây rồi Ngoại
lì xì cho con kiếm tiền xài tết hen. Lâu lắm rồi con đâu có ăn tết ở quê đâu,
năm nay ăn ở đây rồi năm sau ăn ở trển.
- ờ, mà con xin ba má con chưa ?
- Khỏi xin, ba mẹ con cũng về đây ăn luôn, tết nay Ngoại được
ăn tết lớn rồi nghen.
Nước trong ấm đang sôi réo rắt, nó buông Ngoại nó ra, rồi nhấc
ấm nước rót vào bình thủy, miệng nó líu lo :” tí nữa sáng con đi chợ mua đồ về
mình đưa ông táo, đưa ổng đi sớm cho mát hen Ngoại. À, mai con dọn nhà luôn, mà
tết nay mình gói bánh đi Ngoại, đưng mua nữa, ba cái bánh ngoài chợ toàn chất
này chất kia không, Ngoại gói bánh là ăn ngon nhứt. Ông Sáu hồi tối hỏi mình có
làm mứt không ổng để cho mình mấy quài dừa, con nói sáng nay mang qua mà giờ mới
nhớ hổng biết sao mà lột vỏ được đây.,…
Nó mãi nói, mắt chăm chăm vào ấm nước vì sợ làm đổ mà không
để ý thấy Ngoại đang nhìn nó, mỉm cười. Chắc Ngoại vui, chắc Ngoại vui vì tết
này có nó, còn nó, nó rất vui vì tết này còn có Ngoại, còn có cái bếp cũ kỹ của
Ngoại, còn có những thanh củi đang rừng rực cháy. Nó thầm cảm ơn ngày xưa Ngoại
đã giữ lại cái bếp.
Khói vẫn bóc lên, len qua kẽ vách và hòa vào đêm tối mênh
mông. Bên trong căn bếp tiếng củi vẫn nổ tanh tách và có hai người, 1 trẻ,1
già, đang cảm thấy mùa xuân đang tới thật gần và hạnh phúc. Xuân của quê, của
những tình thương bình dị, xuân của tình thân .